Ladki Bahin Yojana Bogus Beneficiaries: महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेल्या मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिन योजनेच्या नावाने एका मोठ्या घोटाळ्याचा पर्दाफाश झाला आहे. माहितीच्या अधिकाराखाली (आरटीआय) मिळालेल्या सरकारी आकडेवारीनुसार, तब्बल १२,४३१ पुरुषांनी महिलांच्या नावाने ही योजना लुटली, तर ७७,९८० अपात्र महिलांना पण अनधिकृतपणे लाभ मिळाला. यामुळे राज्य सरकारला सुमारे १६४ कोटी ५२ लाख रुपयांचे नुकसान झाले आहे. या प्रकरणाने राजकीय वर्तुळात खळबळ उडाली असून, योजनेच्या अंमलबजावणीतील त्रुटींवरही प्रश्नचिन्ह उपस्थित झाले आहेत.
ही योजना फक्त २१ ते ६५ वर्षांच्या महाराष्ट्रातील महिलांसाठी आहे. विवाहित, अविवाहित किंवा तलाकशुदा असो, वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न २.५ लाख रुपयांपेक्षा कमी असलेल्या पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपयांची आर्थिक मदत मिळते. मात्र, आरटीआयतून समोर आलेल्या आकड्यांनुसार, अनेक पुरुषांनी बनावट अर्ज आणि खोट्या ओळखीचा वापर करून हा लाभ मिळवला. महिला व बाल विकास विभागाने ही बाब मान्य केली असून, सत्यापन प्रक्रियेदरम्यान हे गैरप्रकार उघड झाले. आता या सर्व अपात्र लाभार्थ्यांना योजनेच्या यादीतून काढून टाकण्यात आले आहे, पण रक्कम वसूल किंवा कायदेशीर कारवाईबाबत अद्याप कोणतीही स्पष्टता नाही.
पुरुष लाभार्थ्यांना १३ महिन्यांसाठी १,५०० रुपये मिळाल्याने सरकारला २४ कोटी २४ लाख रुपयांचे नुकसान झाले, तर अपात्र महिलांना १२ महिन्यांसाठी झालेल्या वितरणामुळे १४० कोटी २८ लाख रुपये वाया गेले. एकूणच, १६४ कोटींहून अधिकची रक्कम चुकीच्या हातात गेली. विभागातील एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले, “हे फक्त हिमनगाचे टोक आहे. योजना सुरू झाल्यापासूनची संपूर्ण चौकशी सुरू आहे आणि आकडे वाढण्याची शक्यता आहे.” जून-जुलै २०२५ दरम्यान २६ लाख ३४ हजार संशयास्पद खात्यांवर पेमेंट रोखण्यात आले, तरीही सुरुवातीच्या तपासणीतील कमकुवतपणामुळे हे घोटाळे घडले, असा अधिकाऱ्यांचा दावा आहे.
या प्रकरणात सरकारी कर्मचारीही मागे राहिले नाहीत. आरटीआय डेटानुसार, २,४०० कर्मचारी या गैरप्रकारात सापडले आहेत. यात आयुर्वेद निदेशालयातील ८१७, जिल्हा परिषदेतील १,१८३, समाज कल्याण विभागातील २१९ आणि कृषी विभागातील १२८ कर्मचारींचा समावेश आहे. पशुपालन, आयुर्वेदिक आणि इतर विभागांतील अधिकारीही या यादीत आहेत. ही बाब उघड झाल्याने विभागीय चौकशीची मागणी जोर धरू लागली आहे.
सध्या या योजनेच्या माध्यमातून २ कोटी ४१ लाख महिलांना लाभ मिळत असून, दरमहा ३,७०० कोटी रुपयांचा आर्थिक भार सरकारवर पडतो. ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया आणि बँक खात्याच्या जोरावर ही योजना राबवली जाते, पण अपात्र व्यक्तींना रोखण्यासाठी कठोर सत्यापनाची गरज आहे, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. राज्य सरकारने या घोटाळ्याची पूर्ण तपासणी करून दोषींवर कारवाई करण्याचे आश्वासन दिले असले, तरी लाभार्थ्यांच्या विश्वासार्हतेवर परिणाम होण्याची भीती व्यक्त होत आहे.
1 thought on “Ladki Bahin Yojana Bogus Beneficiaries: १२,४३१ जणांनी महिलांच्या नावाने उचलली रक्कम, सरकारला १६४ कोटींचा फटका”