EPF vs RD: प्रत्येक व्यक्तीला आपले पैसे सुरक्षित राहावेत आणि त्यावर चांगला नफा मिळावा अशी इच्छा असते. गुंतवणुकीच्या जगात दोन लोकप्रिय पर्याय आहेत, ज्यांना कर्मचारी भविष्य निधी (EPF) आणि आवर्ती ठेव (RD) म्हणून ओळखले जाते. या दोन्ही योजना सुरक्षित मानल्या जातात, पण त्यांचे उद्देश आणि फायदे वेगळे आहेत. चला सोप्या शब्दांत समजून घेऊया की तुमच्यासाठी कोणती योजना चांगली ठरेल.
EPF म्हणजे काय? EPF म्हणजे कर्मचारी भविष्य निधी, ही एक निवृत्ती बचत योजना आहे. जर तुम्ही अशा संस्थेत काम करत असाल जी EPF कायद्याच्या अंतर्गत येते, तर तुमच्या पगाराचा १२ टक्के भाग दरमहा EPF खात्यात जमा होतो. इतकीच रक्कम तुमच्या नियोक्त्याकडूनही जमा केली जाते. हा पैसा तुमच्या नोकरीच्या काळात जमा होत राहतो आणि निवृत्तीच्या वेळी मोठ्या रकमेच्या रूपात मिळतो. सरकार दरवर्षी EPF वर व्याज दर निश्चित करते. आर्थिक वर्ष २०२४-२५ साठी हा दर ८.२५ टक्के आहे. हे व्याज करमुक्त असते आणि संपूर्ण रक्कम सुरक्षित राहते कारण ही योजना सरकारची हमी असलेली आहे.
RD म्हणजे काय? RD म्हणजे आवर्ती ठेव, ही एक बँकिंग गुंतवणूक योजना आहे ज्यात तुम्ही दरमहा निश्चित रक्कम जमा करता. ही योजना बँका आणि पोस्ट ऑफिस दोन्हीकडे उपलब्ध असते. RD चे व्याज दर बँकांनुसार वेगवेगळे असतात. यात सरासरी ६ टक्के ते ७.५ टक्के व्याज मिळते. RD ची मुदत ६ महिने ते १० वर्षांपर्यंत असू शकते. मुदत संपल्यावर तुम्हाला जमा रकमेसोबत व्याजही मिळते. ही योजना त्यांच्यासाठी योग्य आहे जे नियमितपणे थोडे थोडे पैसे वाचवू इच्छितात.
सुरक्षा आणि परताव्याची तुलना: दोन्ही योजना सुरक्षित आहेत कारण त्यांना सरकार किंवा बँकेची हमी असते. पण EPF अधिक सुरक्षित आहे कारण ही सरकारी योजना आहे आणि व्याज दर सामान्यतः RD पेक्षा जास्त असतो. EPF व्याज दर: सुमारे ८.२५ टक्के. RD व्याज दर: सुमारे ६ टक्के ते ७.५ टक्के. त्यामुळे परताव्याच्या बाबतीत EPF, RD पेक्षा उत्तम ठरते.
कर लाभ: EPF मध्ये गुंतवणुकीवर कलम ८०सी अंतर्गत कर सवलत मिळते, आणि मुदतपूर्तीची रक्कमही करमुक्त असते (जर तुम्ही ५ वर्ष किंवा त्यापेक्षा जास्त कालावधीसाठी योगदान दिले असेल). दुसरीकडे, RD वर मिळणारे व्याज करपात्र असते म्हणजे त्यावर तुम्हाला प्राप्तिकर भरावा लागतो.
द्रवता आणि निधी उपलब्धता: जर तुम्हाला लवकर पैशाची गरज असेल, तर RD मधून पैसे काढणे सोपे असते (जरी काही दंड लागू शकतो). EPF मधून पैसे काढणे थोडे कठीण असते, कारण ही योजना दीर्घकालीन (निवृत्तीसाठी) आहे. तरीही, काही विशेष परिस्थितींमध्ये (जसे घर खरेदी, लग्न, वैद्यकीय आपत्कालीन) आंशिक काढणे शक्य असते.
कोणाला काय निवडावे? जर तुम्ही नोकरदार व्यक्ती असाल आणि दीर्घकालीन निवृत्ती निधी तयार करू इच्छित असाल, तर EPF तुमच्यासाठी उत्तम आहे. जर तुम्ही स्वयंरोजगार करणारे असाल किंवा अल्पकालीन बचत करू इच्छित असाल, तर RD एक चांगला पर्याय आहे.
EPF आणि RD दोन्ही सुरक्षित गुंतवणुकी आहेत, पण EPF दीर्घकालीन वाढ आणि कर बचतीच्या दृष्टीने अधिक फायदेशीर आहे. दुसरीकडे RD सोपा आणि लवचिक पर्याय आहे, जो लहान आणि मध्यम मुदतीच्या उद्देशांसाठी योग्य आहे. जर तुमचा उद्देश सुरक्षित आणि स्थिर परताव्यासोबत निवृत्ती निधी तयार करणे असेल, तर EPF हा सर्वोत्तम मार्ग आहे. पण जर तुम्ही दरमहा थोडी बचत करून लवकर फायदा हवा असेल, तर RD ही विश्वासार्ह योजना आहे.
