Mukhyamantri Mahila Rojgar Yojana: मुख्यमंत्री महिला रोजगार योजना ही सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी महिलांना स्वयंरोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. बिहारचे मुख्यमंत्री नीतीश कुमार यांनी ७ सप्टेंबर २०२५ रोजी या योजनेचा शुभारंभ केला आणि एक खास ऑनलाइन पोर्टलही लाँच केले.
या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे, त्यांना आत्मनिर्भर बनवणे आणि रोजगाराच्या नव्या संधी निर्माण करणे. आजच्या वेगवान जगात महिलांना घर चालवताना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची इच्छा असते, पण पैशांची कमतरता त्यांना रोखते. ही योजना त्या महिलांसाठी एक मोठी संधी आहे, ज्यांना छोट्या स्तरावर व्यवसाय सुरू करायचा आहे. चला, या योजनेबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
Mukhyamantri Mahila Rojgar Yojana: योजना काय आहे आणि तिचा उद्देश काय?
बिहार सरकारने सुरू केलेली ही योजना विशेषतः महिलांच्या आर्थिक विकासासाठी आहे. योजनेच्या माध्यमातून प्रत्येक कुटुंबातील एका महिलेला व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आर्थिक मदत दिली जाते. ही मदत पहिल्या टप्प्यात १०,००० रुपये इतकी असते, जी थेट बँक खात्यात ट्रान्सफर केली जाते. नंतर, व्यवसायाच्या प्रगतीनुसार अतिरिक्त कर्ज उपलब्ध होते, जे २ लाख रुपयांपर्यंत जाऊ शकते. या योजनेचा फायदा घेण्यासाठी महिलांना जीवनिका स्वयंसहाय्य गटाशी (SHG) जोडले जाणे आवश्यक आहे. बिहारमध्ये आधीपासूनच ११ लाखांपेक्षा जास्त जीवनिका गट आहेत, ज्यात १.४ कोटी जीवनिका दीदी जोडल्या आहेत. या योजनेद्वारे महिलांना केवळ पैसेच नाही, तर बाजारपेठेत उत्पादने विकण्यासाठी हाट बाजारही विकसित केले जाणार आहेत. हे सर्व महिलांना सशक्त करण्यासाठी एक मोठे पाऊल आहे.
SBI e Mudra Loan Online 2025: छोट्या व्यवसायासाठी त्वरित कर्ज, व्याजदर १२.१५% पासून, असा करा अर्ज!
पात्रता निकष काय आहेत?
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही मूलभूत अटी आहेत, ज्या पूर्ण करणे गरजेचे आहे. मी एका योजनेच्या तज्ज्ञ लेखक म्हणून सांगतो की, या अटी महिलांना योग्य दिशेने मार्गदर्शन करतात आणि योजना योग्य व्यक्तींपर्यंत पोहोचते याची खात्री करतात. मुख्य पात्रता निकष असे आहेत:
- महिलेचे वय १८ ते ६० वर्षांच्या दरम्यान असावे.
- ती बिहार राज्याची रहिवासी असावी आणि प्रत्येक कुटुंबातून फक्त एका महिलेला लाभ मिळेल.
- लग्न झालेल्या महिलांसाठी किंवा अनाथ असलेल्या अविवाहित महिलांसाठी पात्रता आहे.
- महिला किंवा तिच्या पतीचे उत्पन्न आयकरदात्यांच्या श्रेणीत येऊ नये.
- जीवनिका स्वयंसहाय्य गटाशी जोडलेली असावी (नसल्यास प्रथम गटात नोंदणी करावी लागेल).
या अटी पूर्ण केल्यास महिलांना योजनेचा लाभ सहज मिळू शकतो. मी अनेक योजनांचा अभ्यास केला आहे आणि सांगतो की, अशा अटींमुळे योजना अधिक पारदर्शक आणि प्रभावी होते.
गणेशोत्सवाला राज्य महोत्सवाचा दर्जा; भजनी मंडळांना वाद्यसामग्री खरेदीसाठी मिळणार २५ हजारांचे अनुदान
योजनेचे लाभ आणि आर्थिक मदत
या योजनेचा मुख्य फायदा म्हणजे महिलांना व्यवसाय सुरू करण्यासाठी सुरुवातीची भांडवल मिळते. पहिल्या हप्त्यात १०,००० रुपये अनुदान म्हणून मिळतात, जे परत करावे लागत नाहीत. सहा महिन्यांनंतर व्यवसायाची मूल्यमापन केले जाते आणि त्यानुसार १५,००० ते ७५,००० किंवा २ लाख रुपयांपर्यंत कर्ज उपलब्ध होते. हे कर्ज १२% व्याजदराने दिले जाते. याशिवाय, ग्रामीण आणि शहरी भागात हाट बाजार विकसित केले जाणार आहेत, ज्यामुळे महिलांच्या उत्पादनांना बाजारपेठ मिळेल. बिहार सरकारने महिलांसाठी पंचायती राज आणि शहरी स्थानिक संस्थांमध्ये ५०% आरक्षण दिले आहे, जे या योजनेच्या पूरक आहे. मी एका तज्ज्ञ म्हणून सांगतो की, अशा योजनांमुळे महिलांचे जीवन बदलू शकते, जसे की पूर्वीच्या योजनांमध्ये झाले आहे.
कोणत्या व्यवसायांसाठी मदत मिळेल?
या योजनेद्वारे फक्त विशिष्ट १८ प्रकारच्या व्यवसायांसाठी मदत दिली जाते. हे व्यवसाय छोट्या स्तरावर सुरू करण्यास सोपे आहेत आणि महिलांना घरूनच चालवता येतात. मी यादी एका टेबलमध्ये दिली आहे, जेणेकरून वाचकांना समजणे सोपे होईल:
| क्रमांक | व्यवसायाचे नाव |
|---|---|
| १ | फळे/रस/दुग्ध उत्पादने दुकान |
| २ | फळे आणि भाज्या दुकान |
| ३ | किराणा दुकान |
| ४ | प्लास्टिक वस्तू/भांडी दुकान (दैनंदिन वापराच्या) |
| ५ | खेळणी आणि जनरल स्टोअर |
| ६ | ऑटोमोबाईल दुरुस्ती दुकान |
| ७ | मोबाईल रिचार्ज/विक्री/दुरुस्ती |
| ८ | स्टेशनरी आणि फोटोकॉपी दुकान |
| ९ | खाद्यपदार्थ दुकान |
| १० | ब्युटी पार्लर/कॉस्मेटिक्स/कृत्रिम दागिने दुकान |
| ११ | कपडे/पादत्राणे/टेलरिंग दुकान |
| १२ | इलेक्ट्रिकल पार्ट्स किंवा भांडी दुकान |
| १३ | शेतीशी संबंधित काम |
| १४ | ई-रिक्शा किंवा ऑटो-रिक्शा |
| १५ | बकरी पालन |
| १६ | गाय पालन |
| १७ | कुक्कुटपालन |
| १८ | इतर व्यवसाय |
हे व्यवसाय निवडण्यामुळे महिलांना स्थानिक बाजारपेठेत स्पर्धा करण्यास मदत मिळेल. मी सांगतो की, तुम्ही तुमच्या कौशल्यानुसार निवड करा, जेणेकरून व्यवसाय यशस्वी होईल.
अर्ज कसा करावा?
अर्ज प्रक्रिया सोपी आहे, पण जीवनिका गटाशी जोडले जाणे आवश्यक आहे. ग्रामीण भागातील महिलांसाठी ऑफलाइन अर्ज उपलब्ध आहे, ज्यात ग्राम संघटनेत विशेष बैठक घेऊन अर्ज गोळा केले जातात आणि ते ब्लॉक ऑफिसला पाठवले जातात. जीवनिका ब्लॉक प्रोजेक्ट युनिट हे अर्ज एमआयएस पोर्टलवर अपलोड करते आणि नंतर सरकार पैसे ट्रान्सफर करते.
शहरी भागातील महिलांसाठी ऑनलाइन अर्ज आहे. आधार नंबर वापरून अधिकृत पोर्टलवर नोंदणी करावी लागेल. पोर्टल लाँच झाले आहे, पण अधिक माहितीसाठी सरकारी वेबसाइट किंवा जीवनिका केंद्राशी संपर्क साधा. अर्ज प्रक्रिया सुरू झाल्यावर लगेच अर्ज करा, जेणेकरून लाभ लवकर मिळेल.
आवश्यक कागदपत्रे
अर्जासाठी मुख्यतः आधार कार्ड, बँक खाते तपशील, जीवनिका गट नोंदणी प्रमाणपत्र आणि निवास प्रमाणपत्र आवश्यक आहे. इतर कागदपत्रे गरजेनुसार मागवले जाऊ शकतात. मी सल्ला देतो की, अर्ज करण्यापूर्वी सर्व कागदपत्रे तयार ठेवा.
शेवटी, Mukhyamantri Mahila Rojgar Yojana ही योजना महिलांसाठी एक मोठी संधी आहे. बिहारमध्ये महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी अशा योजनांमुळे सकारात्मक बदल होत आहेत. तुम्हाला काही शंका असल्यास, जीवनिका केंद्र किंवा सरकारी हेल्पलाइनशी संपर्क साधा. योजनेचा लाभ घ्या आणि स्वतःला आत्मनिर्भर बनवा!
